Сачыненне (аналіз) па беларускай мове па аповесці В. Быкава «Альпійская балада»
Васіль Уладзіміравіч Быкаў – чалавек ваеннага лёсу. Быкаў – народны пісьменнік Беларусі. Юнацтва яго пакалення, абарваная 22 чэрвеня 1941 года, не было лёгкім. Нарадзіўся ён у вёсцы Бычкі, у Беларусі, пад Віцебскам. На вайну пісьменнік трапіў у васемнаццаць гадоў, камандаваў узводам аўтаматчыкаў, затым у знішчальнай проціўтанкавай артылерыі камандаваў узводам «саракапятоў» (так называлі супрацьтанкавыя гарматы сорак пятага калібру), быў двойчы паранены, ляжаў у шпіталях. У баі ў студзені сорак чацвёртага Быкаў быў цяжка паранены, яго падабралі санітары іншай часці, а ў родным палку палічылі загінутым, адправілі маці «пахавальны ліст». Быкаў выжыў і праваяваў да самай Перамогі. Вайну скончыў у Аўстрыі афіцэрам Савецкай Арміі.
Васіль Быкаў заўсёды «ваюе» у сваіх аповесцях. Ён зноў і зноў вяртае сваіх герояў і чытачоў у ваенны, апалены холадам смерці, час 1941-1945 гадоў.
«Альпійская балада» – гэта аповесць пра тры дні жыцця уцекачоў з палону беларуса Івана і італьянкі Джуліі. Гэта гісторыя пра тры кароткія дні, якія ўмясцілі ў сябе цэлую вечнасць. Аб днях, якія падараць былым вязням канцлагера бязмежную любоў і надзею на выратаванне.
Падчас Другой сусветнай вайны ў Альпах з двух лагераў для ваеннапалонных і палітвязняў здзяйсняюць ўцёкі савецкі салдат Іван і італьянская дзяўчына Джулія. Іх сустрэча выпадковая і нечаканая. Іван збіраецца прабірацца на ўсход, а дзяўчыну адсылае ў бок італьянскага Трыеста, але тая не хоча заставацца адна і ідзе за ім. Разам яны праводзяць у Альпах некалькі дзён і начэй, ратуючыся ад праследавання, пакуль немцы не наганяюць уцекачоў… Дыялог паміж імі ідзе на розных мовах.
«Альпійская балада» – гэта летапіс вайны, апісанне жорсткасцяў фашызму, мужнасці савецкіх байцоў, але гэта і аповесць пра каханне. За кароткі перыяд галоўныя героі перажываюць самая неверагодная прыгоды ў сваім жыцці. Галодныя, змучаныя, напалоханыя і разгубленыя, учорашнія вязні нечакана сутыкаюцца з грандыёзнай веліччу альпійскай прыроды, як бы існуючай за часам, і нібы акунаюцца ў прыгажосць самых пышных гор Еўропы, з цяжкасцю усведамляючы, што навакольнае яшчэ можа быць выдатным, а мужчына і жанчына ўсё-такі здольныя думаць не толькі пра вайну і небяспеку.
Асабліва падкрэслена і адкрыта суседнічаюць дзве стыхіі – лірычная і жорстка-рэалістычная. У ёй амаль умоўная рамантыка Альпаў, «высакагорнай», чыстай любві нядаўніх вязняў канцлагера суседнічаюць з бязлітаснай праўдай і жорсткай рэальнасцю вайны, якая праследуе і паступова наганяе герояў. Наганяе: то ў вобразе вар’яцкага ўцекача-немца, вядучага за сабой па следзе пагоню, то ў пакутлівых спрэчках, у размовах Джуліі і Івана аб іх мінулым і пра тое, што адбывалася і адбываецца ў кожнага з іх на радзіме, і ў рэшце рэшт гэтая бязлітасная рэальнасць абвальваецца на іх і на іх каханне – эсэсаўцы, аўчаркі, апошні паядынак на краю прорвы.
Характэрны для творчасці пісьменніка і характар Івана Цярэшкі, які і ў лагеры не дазволіў сябе затаптаць, раздушыць ў ім чалавека, а пасля таго, як глынуў паветра свабоды і любві, стаў яшчэ мацней, цвярдзей духам, – ён гатовы да смяротнай сутычцы з фашыстамі. Лёс яшчэ рыхтаваў гэтаму чалавеку нешта больш страшнае за смерць: «выбар» Івана, можа быць, самы невыносны для чалавека, самы страшны з усіх, які ёсць у аповесцях Быкава. Іван вымушаны ўласнай рукой забіць сваё нечаканае, нядоўгае шчасце, каб выратаваць Джулію ад катаў.
Ўсё так блізка адно да іншага ў Альпах: пранізлівы холад і тут жа – шчодры, сонечны луг; мёртвыя камяні, і раптам – казачныя кветкі … Джулія, Іван усё вышэй падымаюцца ў горы, каб сысці за перавал – да партызанаў, да свабоды, да барацьбы. Тэрасы мёртвых камянёў і квітнеючай зеляніны, снегу і кветак, злога, добрага, пакут кахання, смерці, надзеі…
Здавалася б, што вайна і каханне – рэчы несумяшчальныя. І калі нават вайна не магла спаліць ў чалавечых душах высокія чыстыя пачуцці, жыццё непераможнае. Іван загінуў, і Джуліі пашчасціла выратавацца, у яе нарадзіўся сын Джавані.
Жыццё працягваецца.